วัดเขาขุนพนม-พระเจ้าตากสินมหาราช...แหล่งท่องเที่ยวทางประวัติและวัฒนธรรม ที่ตั้ง หมู่ที่3 ตำบลบ้านเกาะ ตำบลพรหม อำเภอพรหมคีรี จังหวัดนครศรีธรรมราช วัดเขาขุนพนมสันนิษฐานว่ามีความสัมพันธ์กับประวัติศาสตร์ของเมืองนครโดย ตลอด แต่มีการบันทึกหลักฐานไว้น้อย ในตอนปลายสมัยสมเด็จเจ้ากรุงธนบุรีตามประวัติศาสตร์บันทึกว่า สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงพระวิกลจริต สติฟันเฟือน เพราะสำคัญว่าทรงบรรลุโสดาบันทรงบันคับพระสงฆ์ชั้นผู้ใหญ่ให้กราบไหว้ พระองค์เป็นการใหญ่ บ้านเมืองจึงเกิดความวุ่นวายสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงขึ้นครองราชย์ต่อมา จากเหตุการณ์ตอนนี้ สันนิษฐานและอ้างหลักฐานประกอบต่างกันออกไปว่า สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีได้ถูกสำเร็จโทษตามพงศาวดาร เพราะมี การสับเปลี่ยนโดยเอาตัวพระญาติหรือทหารมีลักษณะคล้ายพระองค์ไปแทนแล้วพา พระองค์ลงเรือหนีไปเมืองนคร แล้วเสด็จประทับที่วัดเขาพนม จนสวรรคต แล้วพระอัฐของพระองค์นำไปฝั่งไว้ ณ ฮวงซุ้ย ทางด้านเหนือของเมืองนคร แต่บางท่านสันนิษฐานว่า เขาขุนพนมมีโบราณสถานแตกต่างกัน จากวัดอื่นๆ ถึงขนาดมีป้อมปราการคุ้มกันอย่างแข็งแรง หาได้เป็นเพราะสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีเสด็จประทับที่นี้ แต่เป็นเพราะในสมัยที่พระยาตรังภูมาภิบาลเป็นเจ้าเมืองนครนั้น ท่านมักจะไปพักตากอากาศที่นั้นบ่อย วัดเขาขุนพนมเป็นวัดควรแก่การอนุรักษ์และศึกษาวัดหนึ่ง เพราะวัดนี้ชวนให้เกิดข้อสันนิษฐานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์อยู่ไม่น้อย วัดพระธาตุชัยมณีศรีฆะโลก (วัดเขาปูน) ..แหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม ที่ตั้ง บ้านเขาปูน ตำบลพรหมโลก อำเภอพรหมคีรี จังหวัดนครศรีธรรมราช สัญลักษณ์คือเจดีย์ “พระธาตุชัยมณีศรีฆะโลก”ที่ตั้งอยู่ด้านบนดูเด่นและมีความสวยงามมาก และมีธรรมชาติอยู่ด้านหลัง ที่มีบันได ที่เหมาะสมการปีนป่ายที่มองเห็นทัศนียภาพของเทือกเขาหลวงที่กว้างไกล ที่งดงามมากและเหมาะเป็นที่สำหรับชมวิวได้ดีที่หนึ่งเช่นกัน และยังเป็นที่ศูนย์รวมจิตใจที่พระรูปของปิยมหาราช และรูปของสมเด็จพระพุฒจารย์ (โต) และยังปรากฏสิ่งศักดิ์สิทธิ์อีกมากมายนั้น ที่รอผู้ที่ได้ไปเยี่ยมได้ประทับใจ ________________________________________ พระตำหนักเมืองนคร สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯลฯ สยามบรมราชกุมารี ในคราวที่เสด็จมาทรงงานที่เมืองนครศรีธรรมราช ตั้งอยู่ในบริเวณสวนผลไม้เก่าแก่ตระกูล ทองสมัคร ซึ่งสร้างถวายในนามของชาวเมืองนครศรีธรรมราชบริเวณโดยรอบแวดล้อมไปด้วยไม้ผล พื้นเมืองหลากชนิด และยังได้รับการตกแต่งด้วยไม้ประดับส่งให้เกิดความร่มรื่นโดยทั่วไป เรือนรับรองเมืองนครเปิดให้บุคคลทั่วไปเข้าชมได้ทุกวัน เว้นวันพุธและเวลาที่พระราชวงศ์เสด็จประทับ ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษาเขาขุนพนม ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษา...แหล่งท่องเที่ยวเพื่อการเรียนรู้ ที่ตั้ง หมู่ 3 ตำบลบ้านเกาะ ตำบลพรหมโลก อำเภอพรหมคีรี จังหวัดนครศรีธรรมราชศูนย์วิทยาศาสตร์มีบทบาทและหน้าที่ในการสนับสนุนการ เรียนการสอนด้านวิทยาศาสตร์และสิ่งแวดล้อม โดยจัดในรูปแบบของนิทรรศการด้านวิทยาศาสตร์พื้นฐานทางธรรมชาติและสิ่งแวด ล้อม ดาราศาสตร์และอวกาศ เทคโนโลยีการเกษตร ฯลฯ โดยเน้นในเรื่องใกล้ตัว สัมผัสได้เรียนรู้จากของจริง สร้างความสุนกสนาน ตื่นเต้นเร้าใจ และนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้ ศูนย์วิทยาศาสตร์มีบทบาทและหน้าที่ในการสนับสนุนการเรียนการสอนด้านวิทยา ศาสตร์และสิ่งแวดล้อม โดยจัดในรูปแบบของนิทรรศการด้านวิทยาศาสตร์พื้นฐานทางธรรมชาติและสิ่งแวด ล้อม ดาราศาสตร์ และอวกาศ เทคโนโลยีการเกษตรฯลฯ โดยเน้นในเรื่องใกล้ตัว สัมผัสได้ เรียนรู้จากของจริง สร้างความสนุกสนาน ตื่นเต้นเร้าใจ และนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้ นอกจากนี้ยังได้จัดกิจกรรมการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์ เช่น การจัดค่ายวิทยาศาสตร์ และสิ่งแวดล้อม การอบรมครูวิทยาศาสตร์ การจัดแสดงทางวิทยาศาสตร์ (Science Show) น้ำตกพรหมโลก อยู่ตำบลพรหมโลก ห่างจากตัวเมืองไปตามทางหลวงหมายเลข 4016 (นครศรีธรรมราช-พรหมคีรี) ถึงกม. ที่20 มีทางแยกซ้ายเข้าทางหลวง 4123 อีกประมาณ 5 กม. จัดว่าเป็นน้ำตกขนาดใหญ่ ที่มีลานหินกว้างและสวยงามแห่งหนึ่ง มีต้นน้ำจากเทือกเขานครศรีธรรมราชไหลลงมาบนแผ่นหิน 4หนาน (ชั้น) ได้แก่ หนานบ่อน้ำวน หนานวังไม้ปัก หนานวังหัวบัว หนานวังอ้ายแล สายน้ำไหลผ่านหมู่ไม้นานาพันธุ์ริมเชิงเขา แล้วไหลไปเป็นคลองท่าแพและลงสู่อ่าวไทยที่ตำบลปากพูน ประวัติน้ำตกพรหมโลก เป็นชุมชนที่ก่อตั้งมาประมาณ250ปี ชื่อเดิมเรียกว่า เหนือปากหราม มาจากลักษณะที่ตั้งที่อยู่ในเขตที่สูงและปลูกพลูสำหรับกินกับหมาก ในภาษาพื้นบ้านภาคใต้คนที่กินหมากจนปากเป็นสีแดงเรียกว่า ปากหราม พื้นที่ในเขตภูเขาเรียกว่า เหนือ ชื่อโบราณนี้จึงสะท้อนลักษณะทางวัฒนธรรมและทำเลที่ตั้งของชุมชน ต่อมาเปลี่ยนชื่อชุมชนจาก “ เหนือปากหราม” เป็น “พรหมโลก”ตามชื่อของผู้ปกครอง คือ ขุนพรหมโลก บ้านพรหมโลกมีลักษณะภูมิประเทศ เป็นที่ราบเชิงเขา มีคลองไหลผ่าน 2สาย คือ คลองปลายอวน และ คลองนอกท่า ซึ่งมีต้นน้ำจากยอดเขาหลวง เทือกเขานครศรีธรรมราช การเดินทางสมัยก่อนจะเดินทางโดยใช้เรือไปตามคลองนอกท่า เอาของไปขาย ที่ตลาดท่าแพ เป็นระยะทางประมาณ 15 กิโลเมตร หลักฐานที่สำคัญที่บ่ง บอกถึงการเดินทางโดยใช้เรือคือ การตั้งชื่อบ้าน เช่น บ้านปลายอวน คือบริเวณที่มีเรืออวนเข้ามาจอด ปัจจุบันเป็นเขื่อน ท่ายายเภา บริเวณก่อนถึงน้ำตกพรหมโลก จะมีเรือสำเภาเข้ามาจอดจึงชื่อว่าท่ายายเภา ถนนมีการบุกเบิกเมื่อ พ.ศ. 2502 ครั้งเมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระราชินี ทรงเสด็จในพื้นที่สมัยสงครามโลกครั้งที่2 ชาวบ้านเรียกว่าสมัยญี่ปุ่นขึ้นท่าแพ พื้นที่บ้านพรหมโลกเป็นที่อพยพของคนในพื้นที่อื่นๆ เข้ามาหลบภัย และสร้างสวนผลไม้รวมทั้งทหารญี่ปุ่นด้วย พลูปากหรามก็หมดไปสมัยนี้ สาเหตุก็เพราะว่าเมื่อเอาไปขายที่ท่าแพ ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ญี่ปุ่นอยู่มาก พวกญี่ปุ่นซื้อไปผัดกับหมู ปรากฏว่ากินแล้วเมาจึงสั่งให้ตัดต้นพลูทั้งหมด นอกจากพื้นที่ทำสวนพลู และสวนผลไม้แบบผสมผสานแล้วสมัยก่อนยังเป็นพื้นที่ทำนาโดยเฉพาะบริเวณบ้านพรุ ชน ซึ่งเป็นพื้นที่ลุ่มน้ำขัง เลี้ยงควายไว้ไถนา สมัยก่อนมีประเพณีชนควาย การชนควายเพิ่งเลิกไปประมาณ50ปีปัจจุบันไม่มีพื้นที่นา และควายหลงเหลืออยู่เลยในปี พ.ศ. 2505 ประสบวาตภัยครั้งใหญ่ ทำให้ต้นไม้ใหญ่และสวนผลไม้เสียหาย ต้องเริ่มปลูกสร้างกันใหม่ทั้งหมด ปัจจุบันจึงเห็นต้นไม้ที่มีอายุประมาณ50ปีเท่านั้น ในปี 2531 ประสบปัญหาโคลนถล่ม ทำให้แม่น้ำเปลี่ยนทิศทางและตื้นเขินความสมบูรณ์ของสัตว์น้ำในคลอง

เมื่อฉันลงพื้นที่

- ฉันได้รู้จักคนทำงานเพื่อชุมชนมากขึ้น
- ฉันได้รับรู้ปัญหาของชุมชน
- ฉันได้ข้อมูลการทำงานของโครงการที่ผ่านมา
- ฉันได้ข้อมูลดิบ เกี่ยวกับการทุจริต การเอารัดเอาเปรียบ
- ฉันเห็นใจคณะทำงานตำบล ที่อุทิศเวลาเพื่อทำงานส่วนรวมโดยไม่ได้ค่าตอบแทน
- ฉันสงสารผู้ประสานการเรียนรู้ประจำกลุ่มอำเภอที่ต้องเสี่ยงลงพื้นที่ห่างไกลตามลำพัง
- ฉันสงสารตัวเองที่ต้องลงพื้นที่ไปหาข้อมูลแล้วมาทำรายงาน อดหลับอดทนเพื่อนายได้เอาข้อมูลไปนั่งรายงาน

นำนักศึกษาเรียนรู้ชุมชนต้นแบบในการพัฒนาแบบพึ่งตนเอง

สัมผัสแรกศาลาหลังเล็กเก่าๆ กับเรื่องราวที่หลากหลาย ณ.บ้านทุ่งจูด หมู่ที่ ๑ ต.หนองเส บ้านทุ่งจูด ชื่อนี้ น่าจะมาจากการที่คนเก่าคนแก่ใช้เรียกชื่อถิ่นตามลักษณะของธรรมชาติที่เป็นจริงในตอนนั้นคือต้นจูด ลักษณะพื้นที่เป็นที่แหล่งน้ำขนาดใหญ่มีเกาะแก่งและที่ราบลุ่มสลับกับลูกควนต่ำๆ เชื่อมต่อกับสองอำเภอ สองตำบล คือตำบลนากะชะ อ.ฉวาง กับ ต.หนองเส อ.ถ้ำพรรณรา หมู่บ้านนี้มีบ้านเรือนประมาณ ๘๐ ครัวเรือน และผู้คนประมาณ ๓๐๐คน โดยมีเนื้อที่ประมาณ ๘๐๐ ไร่ เช่นเดียวกับพื้นที่ทั่วไปในเขตนี้คือ ประชากรในชุมชน ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพการทำสวนยาง ทำไร่ และเลี้ยงสัตว์น้ำ เช่น ปลา เป็นต้น นอกจากนี้จะมีกิจกรรมการตกปลาตามแหล่งน้ำ อันเป็นไปเพื่อการจำหน่ายหรือเพื่อใช้เป็นอาหารหรือแหล่งรายได้เสริมอีกทางหนึ่งด้วย โดยมีท่านผู้ใหญ่สมศักดิ์ หนูทองอินทร์ เป็นผู้นำชุมชุน ถือว่าบ้านทุ่งจูดแห่งนี้เป็นทั้ง หัวใจ ร่างกายและวิญญาณของคนในพื้นที่ชุมชนคลองเสนี้กันเลยที่เดียว เพราะเกือบจะทุกอย่างล้วนเกิดมาจากที่นี่ตรงนี้ วางแผน ปรึกษา โต้แย้ง แสดงความคิดเห็น ตลอดจนกิจกรรมต่างๆที่เกิดขึ้นภายในชุมชุนนี้ เราจะเห็นป้ายประกาศ รณรงค์มากมายอยู่ที่นี่ นอกจากนี้ ที่นี่ยังเป็นแหล่งศูนย์รวมรู้ของแผนงานสุขภาพชุมชนด้วย เช่น
โครงการปลูกผักสวนครัวรั้วกินได้ ทำมาก่อนหน้านี้แล้วเป็นยุคนำร่องแรกเริ่มของการดำเนินงาน ชาวบ้านได้ทำมาก่อนแล้ว ถือได้ว่าเป็นความสำเร็จที่เกิดก่อนโครงการ โครงการชุมชนแค่เข้าไปจัดการให้เป็นระบบ เพื่อให้มีแบบแผน มีกิจกรรมรองรับเท่านั้น ทำให้มีการต่อยอดไปถึงการรณรงค์การบริโภคพืชผักปลอดสารพิษ การทำอาหารเมนูสุขภาพอย่างเป็นระบบมากขึ้น สังเกตได้ว่าชุมชนได้นำ สิ่งที่มี สิ่งที่เห็น หรือสิ่งที่เป็น อยู่แล้วมาเป็นจุดของการเริ่มต้นหลักในการทำ แล้วค่อยๆขยายต่อไปยังส่วนอื่นๆที่ซับซ้อนขึ้น เริ่มง่ายๆแต่ได้ผล
โครงการสายใยวัฒนธรรมไทย สายใยชุมชน แนวคิดแบบพิพิธภัณฑ์ คือการที่จะรวบรวมเอาภูมิปัญญาของคนสมัยก่อนและภูมิปัญญาของชุมชน ในปัจจุบันมารวมร้อยไว้ด้วยกัน เรียกสิ่งนี้ว่า ทุนทางภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งอาจแบ่งแยกตามลักษณะของการจัดการของ ต.หนองเส ได้ ๒ แบบ ภูมิปัญญาทางวัตถุ เช่นเครื่องมือโบราณต่างๆจอบ พร้า คันไถ หรือครกตำข้าว และ ภูมิปัญญาทางความคิด เช่นการร่วมมือ เสนอแนะ โต้แย้ง สอดแทรก หลักความเชื่อ โชคลาง พิธีกรรมต่างๆ อันก่อให้เกิดความควบแน่นทางชุมชน นอกจากนี้การนำเอาภูมิปัญญาทั้งเก่าใหม่มารวมร้อยไว้ด้วยกัน ก็ก่อให้เกิดการวิวัฒน์เครื่องมือสิ่งประดิษฐ์ใหม่ๆต่างๆขึ้นมาเพื่อสะดวกแก่การใช้งาน เช่น การนำมอเตอร์ไฟฟ้ามาใช้กับเครื่องตำข้าว เป็นต้น หลักการคิดดังกล่าวนี้อาจจะถูกเผยแพร่และดัดแปลงไปสู่สิ่งประดิษฐ์คิดค้นอื่นๆอีกตามมา อาจจะเป็นตัวชุมชนเองหรือจากบุคคลอื่นๆที่เข้ามาเรียนรู้ศึกษาชุมชน ถือเป็นความเกี่ยวข้องต่อเนื่อง รวบรวม เซาะซึมไปสู่ยังบุคคลรุ่นใหม่ของชุมชนหนองเสเอง เพราะทุกคนก็จะมารวมกันอยู่ที่นี่ไม่ว่าจะเป็นเรื่องอะไร
โครงการลดเลี่ยงลดโรค นี่คือผลจากการทำในสิ่งที่มี สิ่งที่เห็น หรือสิ่งที่เป็น จากโครงการที่หนึ่งคือ โครงการผักสวนครัวรั้วกินได้ เป็นผลพลอยได้ที่ชุมชนได้รับจึงทำให้ชุมชนตระหนักถึงเรื่องสุขภาพอนามัยจึงเป็นที่มาของความร่วมมือที่ชัดเจน เข้าใจ จนได้รับรางวัลจากทางอำเภอในการดูแลเอาใจใส่สุขภาพของคนในชุมชน ดังนั้นจะเห็นได้ว่าในเมื่อศาลาแห่งนี้เป็นศูนย์กลางของชุมชน เป็นสถานที่ที่มีภูมิทัศน์ที่สวยงาม เป็นศูนย์รวมความคิด ทุกเพศ ทุกกลุ่ม ทุกวัย ดังนั้นเมื่อผู้นำดี แนวคิดดี ทำสิ่งที่มีอยู่ก่อนแล้วในชุมชน โดยเน้นไปที่สุขภาพของคนในชุมชน ทุกคนก็พร้อมที่จะร่วมมือ คนในชุมชนก็พร้อมที่จะนำพาไปปฏิบัติและเมื่อปฏิบัติแล้วเห็นผลจึงเป็นการง่ายที่จะเชื่อมต่อไปยังเป้าหมายอื่นกิจกรรมอื่นๆที่ใหญ่กว่า
การเลี้ยงปลากระชัง โดยลักษณะของพื้นที่อันเป็นแหล่งน้ำที่สมบูรณ์การเลี้ยงปลาจึงถือเป็นการเลี้ยงเพื่อที่ชุมชนจะได้บริโภคโปรตีนจากเนื้อปลาในราคาที่ต่ำกว่าท้องตลาด ถือเป็นการลดค่าใช้จ่ายในภาคครัวเรือนได้อีกทางหนึ่งด้วย อีกทั้งเป็นแหล่งผลิตวัตถุดิบเพื่อป้อนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรที่ทำปลาดุกร้าคลองเสอีกทางหนึ่ง โดยปลาที่เลี้ยงไว้ก็เช่นปลาดุก ปลาทับทิม ปลานิล ปลาสวาย เป็นต้น นอกจากนี้ในภาคบริหารจัดการ ก็คงไว้ซึ่งความพอดีในการเลี้ยงที่ไม่มากมาย จนก่อให้เกิดปัญหาด้านมลพิษทางน้ำ คงไว้ซึ่งหลักการของความไม่เบียดเบียนธรรมชาติที่เป็นอยู่